Asgari fiyata orta artırımla ilgili görüşmeler resmen başladı. Kurban Bayramı öncesi belirlenmesi beklenen yeni minimum fiyat 1 Temmuz’dan geçerli olacak. Buna bağlı olarak da yeni minimum fiyatla birlikte Toplumsal Güvenlik Kurumu’na yapılan askerlik borçlanması, doğum borçlanması ve yurt dışı borçlanması maliyetleri artacak.
Hizmet borçlanmalarında maliyet artışından etkilenmemek için süratli hareket edilmesi gerekiyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, minimum fiyattaki artışın askerlik ve doğum borçlanması maliyetlerine tesirini yazdı.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi, minimum fiyata yapılacak orta artırım oranını belirlemek üzere çalışmalarına dün resmen başladı. Komite birinci gün teknik çalışma yaptı. Komitenin Kurban Bayramı’ndan evvel çalışmasını tamamlayarak yeni taban fiyatı belirlemesi bekleniyor. Çalışanlar, 31 Temmuz’dan itibaren fiyatlarını yeni minimum fiyat üzerinden alacaklar.
YÜZDE 30 ARTIRIM GELMESİ BEKLENİYOR
Asgari fiyatın artmasıyla birlikte Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yapılan askerlik borçlanması, doğum borçlanması ve yurt dışı borçlanması başta olmak üzere her türlü hizmet borçlanmalarının maliyeti artacak. Taban fiyat artırımıyla ilgili kestirimler yüzde 25 – 40 ortasında değişiyor. Yüzde 30 oranında artması halinde net taban fiyat 11.059 TL, brüt minimum fiyat ise 15.287 TL olacak.
SGK’ya yapılan borçlanmalarda prim ödemeleri brüt taban fiyat ile bunun 7.5 katı ortasında değişen yararlar üzerinden yapılıyor. Borçlanma yapan kişi, prime temel çıkar fiyatını bu alt ve üst sonlar içinde kendisi belirliyor. Askerlik ve doğum borçlanmasında 1 günlük en düşük prim fiyatı olarak günlük minimum fiyatın yüzde 32’si oranında, yurt dışı borçlanmasında ise günlük taban fiyatın yüzde 45’i oranında prim ödeniyor.
Halen bir günlük askerlik ve doğum borçlanma primi en düşük 106.75 TL, en yüksek 800.625 TL seviyesinde bulunuyor.
ASKERLİK BORÇLANMASINDA MALİYET NE OLACAK
En yaygın olarak er ve erbaşlıkta geçen müddetler ile yedek subay okulundaki müddetler için askerlik borçlanması yapılıyor. Askerlik misyonunu sigortalı çalışmaya başlamadan evvel yerine getirmiş olanlar, askerlik borçlanması yaptıklarında sigorta başlangıç tarihini öne çekebiliyorlar. Böylelikle daha erken emekli olabiliyorlar. Bu nedenle prim günü eksiği bulunmayanlar da askerlik borçlanmasını tercih ediyor.
18 ay askerlik yapan bir kişi bu mühletin tamamını en düşük primden borçlandığında hala 57 bin 645 lira ödeyerek 540 günlük askerlik müddetini emekliliğine saydırabiliyor. Tıpkı kişi askerlik borçlanmasını 1 Temmuz 2023 tarihinden sonra yaptığında ve taban fiyata yüzde 30 artırım geldiğinde 540 günlük askerlik müddeti için 74 bin 938 lira ödeyecek. Askerlik borçlanması başvurusunu 30 Haziran 2023 tarihine kadar yapan kişi 17 bin 293 liralık maliyet artışından kurtulacak.
DOĞUM BORÇLANMASI MALİYETİ ARTACAK
Doğum sonrası fiyatsız müsaade kullanan yahut çalışmaya orta veren bayanlar her bir çocuk için boşta geçen müddetlerinin 2 yıla kadar olan kısmını borçlanabiliyorlar. Borçlanma hakkı üç çocuğa kadar tanınıyor. Bir bayan bu biçimde 6 yıla kadar doğum borçlanması yapabiliyor.
Doğum borçlanması olağanda sigortalı çalışmaya başladıktan sonra boşta geçen mühletler için yapılıyor. Bununla birlikte, staj sigortası yapmış bayanlar da staj ile olağan sigortalı çalışma ortasındaki devirde doğan çocukları için borçlanma yapabiliyorlar. Staj sigortası sayesinde bu biçimde borçlanma yapan bayanların sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma yapılan mühlet kadar geriye çekildiği için daha erken emeklilik hakkı elde edebiliyorlar.
Halen en düşük prim üzerinden borçlanma yapan bayan çalışanlar, bir çocuk için 720 gün borçlanma yaptığında 76 bin 860 lira ödüyor. Borçlanmayı 1 Temmuz 2023 ve sonrasında yaptıklarında ise bir çocuk için 99 bin 918 lira ödemek zorunda kalacaklar. Temmuz – Aralık devrinde doğum borçlanması yapanlar, taban fiyatın yüzde 30 zamlanacağı varsayımıyla bir çocuk için 23 bin 58 lira, iki çocuk için 46 bin 116 lira, üç çocuk için ise 69 bin 174 lira daha fazla prim ödeyecekler.
YURT DIŞI BORÇLANMASINDA MALİYET DAHA DA ARTACAK
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları bir günlük borçlanma için hala en düşük 150.12 TL prim ödüyorlar. Gurbetçi bir evkadını 5400 gün borçlanma için 30 Haziran’a kadar başvurduğunda 810 bin 648 lira prim ödeyerek emeklilik hakkı elde edebiliyor.
Asgari fiyat yüzde 30 artarsa yurt dışı borçlanmasında 1 günlük prim fiyatı 195.15 TL’ye çıkacak. 5400 gün için 1 Temmuz 2023 tarihinden sonra borçlanma yaptığında 1 milyon 54 bin lira ödemesi gerekecek. Diğer bir sözle 243 bin lira daha fazla ödeyecek.
Yakın vakitte askerlik, doğum, yurt dışı üzere hizmet borçlanması yapmayı planlayan bireylerin maliyet artışından etkilenmemek için borçlanma müracaatlarını 30 Haziran 2023 tarihine kadar yapmaları gerekiyor.