İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Uyum Merkezi (UKOME), üç unsurluk gündemle toplandı. 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı’nda uygulanması önerilen öğrenci taşıma fiyat tarifesi oy çokluğuyla; İzmir Minibüsçüler Esnaf Odası üyesi taşımacıların fiyat tarifelerinin güncellenmesi talebi oybirliğiyle kabul edildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, toplu ulaşım tarifelerinin güncellenmesi talebi ise geçen ayki toplantıda olduğu üzere tekrar oy çokluğuyla reddedildi.
“HAKKIN BERBATA KULLANIMININ TESPİTİ DAVASI” AÇILACAK
Toplantıya başkanlık eden İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Büyükşehir’in, UKOME hakkında “hakkın berbata kullanımının tespiti davası” açacağını duyurdu. Artan akaryakıt ve güç maliyetlerine karşın aylardır tarife artışı yapılmaması nedeniyle büyük ölçüde kamu ziyanına uğrayan İzmir Metro AŞ, İZDENİZ ve İZULAŞ idareleri de UKOME kararının iptali davası açacak. Kamu ziyanının en büyük boyutta olduğu ESHOT Genel Müdürlüğü de bu davaya müdahil olacak.
Başkan Soyer göz nazaran göre kamu ziyanı yaratıldığına dikkat çekti, “Buna daha fazla seyirci kalmayacağız” dedi. Ret oyu kullanan kurum temsilcileri tarafından lisana getirilen, “30 büyükşehir ortasında en yüksek fiyatın İzmir’de olduğu” tezinin gerçek dışı olduğunu belirten Lider Soyer, karşılaştırmanın üç büyük kent ortasında yapılması gerektiğini vurguladı. Lider Soyer, toplam sınır uzunluğu 5-6 km’yi bulmayan kentlerle çok uzun uzaklıklarda nakliyat yapılan üç büyük kentteki maliyetlerin kıyaslanamayacağını söyledi.
SÜBVANSİYON 4 MİLYAR TL’Yİ BULACAK
Başkan Tunç Soyer şöyle devam etti: “İzmir Büyükşehir Belediyesi halkın menfaatlerini korumakla vazifelidir. Biz de tam olarak bu türlü yapıyoruz. Türkiye’de şayet akaryakıta yüzde 266 artırım yapılmışsa ve İzmir Büyükşehir Belediyesi toplu ulaşımda bu artırımın gereğini yerine getirerek bir fiyat belirleyemiyorsa o takdirde ortaya çıkacak ziyan İzmir halkının zararıdır. Kamusal toplu nakliyat hizmeti, isminden da anlaşılacağı üzere kâr emelli değildir. Daima ziyan eder. Ortadaki farkı Büyükşehir Belediyesi sübvanse eder. Lakin gelinen noktada, yalnızca bu yıl Büyükşehir’in toplu ulaşım hizmetinin devamlılığı için harcayacağı para, 4 milyar TL’ye dayanmıştır. Bu, Büyükşehir bütçesinin neredeyse yarısı demektir. Bizim yapmamız gereken, halkın beklediği öbür hizmetler ne olacak? Onlar hangi kaynakla yapılacak.”
TCDD’NİN DİKKAT ÇEKEN ÇELİŞKİSİ
Ekonomik tablonun ortada olduğunu, tarife artışının hayati bir gereklilik haline geldiğini belirten Lider Soyer, “Devletin resmi kurumları ne kadar devletse, İzmir Büyükşehir Belediyesi de o kadar devlettir. Biz de kamuyuz, biz de kamu kaynaklarını en verimli biçimde kullanmakla mükellefiz. Bugün, toplu nakliyecilik hizmeti yapan TCDD’nin, yılbaşından bu yana bilet fiyatlarını %155-156 artırdığını görüyoruz. Tıpkı TCDD’nin UKOME’deki temsilcisi, ‘Halkın faydasına değil’ diyerek kent içi toplu ulaşım tarifesinin artışına ret oyu veriyor. TCDD hizmetlerinde niçin halk faydası gözetilmiyor o halde? TCDD trenlerine daha yeni artırım yapıldı. 110 kilometrelik Ödemiş-Basmane çizgisinde bilet fiyatı 35 TL oldu. Tıpkı uzunluğa sahip İZBAN’da bilet fiyatı ise 21 TL’dir. Bu çelişkileri sevgili İzmirliler değerlendirsin” diye konuştu.
“SİYASİ FARKLILIKLAR DÜŞMANLIĞA DÖNÜŞMEMELİ”
UKOME’deki kurum temsilcilerine bir sitemi olamayacağını bilhassa vurgulayan Lider Tunç Soyer, “Temsil ettikleri kumandanları, daire liderleri, genel müdürleri var. Aslında bir siyasi iradeyi temsil ediyorlar. Lakin onlardan rica ediyorum. Amirlerine lütfen şunu iletsinler: Farklı siyasi görüşlerimiz olabilir, çok olağan. Buna hürmet duyuyorum. Ancak bu siyasi görüş farklılıklarının bir düşmanlığa dönüşüyor olması çok üzücü. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin acze düşmesi, toplu ulaşım yapamayacak noktaya gelmesi, bu kentte yaşayan tüm kurumlar için çok büyük bir zafiyet manasına gelir. Buna müsaade verilmemeli. Büyükşehir Belediyesi, bu ülkede yaşanan artırımlardan, ekonomik bilgilerden, hayat pahalılığından, enflasyondan muaf değil! Daha ne kadar dayanmasını bekliyorsunuz belediyenin? İzmir Büyükşehir Belediyesi&rs quo;nin bir düşman kuruluş olmadığını, bu memleketin, devletin bir kesimi olduğunu ve hizmetin sürdürülebilirliğinin sağlanmasının bir mecburilik olduğunu rica ediyorum üstlerinize, amirlerinize iletin” tabirlerini kullandı.
SON KELAMLAR İZMİR HALKINA
Toplantı çıkışında bir kıymetlendirme yapan Lider Soyer, yaşanan durumdan artık İzmirlilerin bilgisi olması gerektiğini vurguladı ve kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kimse artırım yapmak istemez. Biz de istemeyiz. Neden benim vatandaşım enflasyon ortamında yaşasın? Neden artırım yağmuru altında inim inim inlesin? Bunları kim ister? Lakin ne yazık ki makûs yönetilen bir iktisadın getirdiği acı sonuçlarla karşı karşıyayız. Sevgili hemşehrilerim şunu bilsin. Yarın hükümetin kentteki temsilcileri çıkacak, bu husus üzerinden siyaset yapacak. ‘Biz halkı düşünüyoruz; o yüzden de toplu ulaşıma artırım yaptırmıyoruz. Soyer artırım yapmak istiyor” diyecekler. Bu niyetlerinde samimi olsalar, aylardır bu ülke artırım yağmuru altında olur muydu? Bu husus siyaset sıkıntısı değildir. Mevcut ekonomik kurallar ışığında, artan maliyetler nedeniyle, toplu ulaşım hizmetinin ve Büyükşehir’in öbür tüm hizmetlerinin sürdürülebilirliği için artış yapmak zorundayız. Bahsettiğimiz artış, akaryakıta, güce yılbaşından bu yana gelen yüzde 100&rsquo ;den fazla oranlarda da değil üstelik. Biz, aylardır toplu ulaşım tarifesinde yüzde 30-40’lık artışı yapamaz durumdayız. Siyasi saiklerle kilitlenmiş durumdayız. Hakkımızı, İzmirlilerin hakkını mahkemede arayacağız. Takdiri hemşehrilerime bırakıyorum.”
İzmir Büyükşehir Belediyesi toplu ulaşımda gelinen tabloyu özetleyen bir notu da kamuoyunun bilgisine sundu.
YOLCU BAŞINA SÜBVANSİYON AYDA 508 TL
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Lider Tunç Soyer’in vazifeye başladığı Mart 2019’dan bu yana ekonomik ve konforlu toplu ulaşım için de yatırımlarına sürat kesmeden devam etti. Lider Soyer’in talimatıyla hayata geçirilen Halk Taşıt uygulaması ile sabah ve akşam belli saat dilimlerinde % 50 indirimli toplu ulaşım imkânı sağlandı. Aktarma mühleti 90 dakikadan 120 dakikaya çıkarıldı. Bu süreçte; yapılan tüm yeni toplu ulaşım tarifeleri, hükümetin açıkladığı temel göstergelerin altında artış oranları ile belirlendi. Nisan 2019’da 3 TL olan tam biniş fiyatı, bugün itibariyle 6,5 TL’dir.
GELEN ARTIRIM ORANLARI ÇOK YÜKSEK
Nisan 2019’dan bu yana; akaryakıtta % 266, elektrikte % 531, TÜFE de % 152, ÜFE de % 312, Dolar kurunda % 228, Euro kurunda % 185 artış oldu. Bu süreçte, yani son 3,5 yılda toplu ulaşım tarifesindeki toplam artış oranı ise % 117’dir. Öğrenci biniş fiyatı ise Nisan 2019’da 1,80 TL iken bugün yalnızca % 22 artışla 2,20 TL olarak uygulanmaktadır.
ESHOT: CİRO, AKARYAKIT MALİYETİNİ DAHİ KARŞILAMAZ OLDU
ESHOT Genel Müdürlüğü’nden örnek vermek gerekirse; 2022 Ocak-Ağustos devrinde tüm bilet gelirlerinden sağlanan hasılat, akaryakıt maliyetini dahi karşılamamaktadır. Bugün ESHOT’un aylık cirosu, akaryakıt maliyetinin lakin yüzde 57’sine denk gelmektedir. Metro ve tramvayda elde edilen biniş gelirlerinin tamamı ise yalnızca elektrik maliyetini karşılayabiliyor.
BÜYÜKŞEHİR’DEN HER BİNİŞE 11,52 TL DESTEK
İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı toplu ulaşım kuruluşları, fiyatlı ve indirimli biniş yapan yolcuların yanı sıra maddelerle belirlenmiş şahısları, birtakım meslek ve yaş kümelerini ‘ücretsiz’ taşımaktadır. 2019 yılında bir fiyatlı binişin maliyeti 5 TL idi. Bir fiyatlı binişten sağlanan hasılat 1,82 TL idi. İzmir Büyükşehir Belediyesi, ortadaki 3,18 TL’yi sübvanse ediyordu. Bugün itibariyle bir fiyatlı binişin maliyeti 14,64 TL oldu. Bir fiyatlı binişten sağlanan hasılat ise 3,13 TL. Hasebiyle İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yolcu başına dayanağı % 262 artışla 11,52’TL’ye yükseldi.
Bir yolcunun, günde en az iki biniş yaptığı ve ayda ortalama 22 iş günü toplu ulaşım araçlarını kullandığı düşünüldüğünde; İzmir Büyükşehir Belediyesi bugün itibariyle her yolcu için ayda 506.88 TL sübvansiyon sağlamaktadır.