Geçmiş yıllarda pazarlarda kilo kilo, halde ise çuval çuval satılan soğan bu yıl cep yakmaya başladı. İklim kurallarına uygun olmayan depolarda tutulan soğan, çok kolay yeşillenmesi ve çürümesiyle birlikte geçen yıl çöpe gitti. Soğanda, mart ve nisan aylarının geçiş devri kabul edilmesi de fiyatların artmasına neden oldu. Şu anda yeni hasadın olmaması, soğan fiyatlarına halde 18, pazarda ise 30 lira olarak yansıdı. Senede 1 ya da 2 defa hasat edilen soğan için hal esnafından Uzman Yılmaz, “Bayram sonrası fiyatlar 10-12 liraya kadar çeker. Bayram sonu marketlerde satışı 15-17 lira ortası olur. Soğan ömründe görmediği bir fiyat gördü” dedi.
Pazarda kilosu 25 liradan satılan orta uzunluk soğanın tanesi 5 lira 25 kuruşa denk geliyor. Pazar alışverişi yapanlar ise evvelce soğanı 5 kilodan az almadıklarını söylüyor.
“ARZ – TALEP KARŞILANMADI”
İstanbul Halciler Derneği Başkanı Numan Dayan, “Soğan konusunda bahtsız bir yıl geçiriyoruz diye bilirim. Soğanın bu fiyatlara ulaşmasından ötürü biz de rahatsızız. Genel zerzevat ve meyve piyasasına baktığımız vakit Türkiye’de en ucuz piyasalardan bir tanesi diyebilirim. Soğanla patates, senede 1 ya da 2 sefer hasat edilen eserlerdir. Depolarda da havalar sıcak gittiği için soğanlarda filizlenmeler yaşandı. Bunda da fireler oluştu. Talep de çok olunca, arz karşılanmadı, fiyatlarda yükselme oldu” dedi.
“BAYRAM SONRASI 12 LİRAYA KADAR DÜŞER”
Hal esnafı Fahrettin Keleş de, “Çiftçiyi kaybettikten sonra üretim kaynaklı soğanda düşünce var. Fiyat çabucak yükseliyor. Arz talep istikrarından ötürü. 5’le 8 lira civarında halde olur. 10 lirayla 15 lira ortasında pazarlarda ve marketlerde olur. Fiyat aralığı bu bantta olur” tabirlerini kullandı. Hal esnafı Ehil Yılmaz da, “Halde fiyatlar 18-20 lira. Sebebi de bu sene üretim az olduğu için, hava kuralları soğuk gitti ve eski soğan bitti, yok denecek kadar az. O yüzden fiyatların önüne geçemiyoruz. Maliyetler de yüksek hem de randıman az. Bayram sonrası fiyatlar 10-12 liraya kadar çeker. Bayram sonu marketlerde satışı 15-17 lira ortası olur. 1-2 hafta bu halde yüksek masraf. Tüketici de zorlanıyor. Soğan ömründe görmediği bir fiyat gördü. Patates soğana nazaran daha düşük. Şu anda onda da fiyat 7-8 lira civarında. Mal kısıtlı olduğu için üretici yüksek fiyat çekiyor. Bizim nakliye, paketleme, bir de fatura masrafımız var. Yalnızca onu koyuyoruz, 15-20 kuruş kar ile satıyoruz. Günlük 1 kamyon satıyorsak şu an haftada 1 kamyona düştü” dedi.
Hal esnafından Ömer Özata da, “Geçen sene talep olmadı, soğan çoktu. Bu sene de ekim olmadığından ötürü bu türlü oldu. Olağanda soğan çöpe gitmezdi. 2-3 yıldır çöpe gitmeye başladı. Şu anda soğanın fiyatı halde 18 lira. Ancak dönem bitti şu anda yeni döneme başlayacağız. Bayramdan sonra soğan düşecek zira ekilişi var. 7-10 lira bandında olur, daha aşağısı olmaz zira ziyan edilir. İnsanları teşvik edeceksiniz ki ekecekler” sözlerini kullandı.
HAL ALICISI DA MUTLU DEĞİL
Halden manavında satmak için soğan alan Adnan Ergin de, “ Soğan 20 lira bir de bozuk hiç de uygun değil. Bu türlü ne olacak bilmiyorum, 20 liraya güç aldım. Ben 23 liradan satıyorum lakin para kazanmıyorum. Soğan bitti esasen, yeni soğan çıkacak, o da 25 lira. Artık herkes tane tane alıyor. 30 liraya soğan kim nasıl alacak. Soğanlar da uygun değil. Satamıyoruz ben de bir çuval aldım” diye konuştu.
FİYATLAR YENİ HASATLA ESNER
Halden aldıkları eserleri pazarda satan Güray Akın da, “Bildiğimiz kadarıyla depolarda soğan yok diyorlar. Fiyat artışı ondan kaynaklanıyor. 25 liraya sattığımız soğanın haldeki fiyatı 21-22 ortası. Bu paralara alıp 2-3 lira üstüne biz koyup o denli satmaya çalışıyoruz. Herkes bir reaksiyon gösteriyor ancak herkes de alışıyor, alışacak. Yeni hasatla birlikte o vakit anca fiyatlar esner. 1 tane soğan 5 lira 25 kuruş” dedi.
Pazarcı Talat Alakoç da, “Bu yılki mahsul geç kaldı. İçerideki eser de kâfi değildi, erken bitti. Olay bu, büyütmeye gerek yok. Vatandaşın haklı olarak reaksiyonu var. 2 haftaya kadar fiyatlar düşer, yeni mahsul çıkıyor” dedi.
ESKİDEN 5 KİLO ALIYORDUM, ARTIK 2 KİLO
Pazar alışverişi yapan Sema Birgin, “Pazar zati çok kıymetli. Her hafta geldiğimizde de değerli. 2 hafta evvel 400 liraya ortalama 1 haftalık yetecek kadar eşya aldım. En son kalan paramla 1 kilo soğan aldım. Yeşillik aldım, salatalık üzere temel muhtaçlıklar. Evvelce soğanı 5 kilodan aşağı almıyorduk artık 2 kilo aldım” sözlerini kullandı.
Pazara alışverişe gelen bir kişi de, “500 liradan aşağı pazarda gitmiyor. Domates, salatalık aldım. Soğan 25 lira, 30 lira. Bunu soğancılara sormak lazım. Artık alabildiğim kadar alabiliyorum” dedi.