Türkiye’de ceza infaz kurumları, 2024 yılı prestijiyle mahpuslara günlük olarak usta statüsünde 165 TL, kalfa statüsünde 158 TL ve çırak statüsünde 150 TL ödeme yapıyor. Lakin, bu ölçüler, yapılan işin tartısına kıyasla epeyce düşük kalmakta. Cezaevlerinde mahpuslar, mobilyadan dokuma ve kuyumculuğa kadar çeşitli alanlarda üretim yapıyor.
2023 yılında, ceza infaz kurumları ve Tutukevleri İş Yurtları Kurumu’nun faaliyet raporuna nazaran, çalıştırılan mahpus sayısı 50 bin 98. Bu sayı 2022’de 28 bin 439 iken, 2021’de 19 bin 873 idi. Üretilen eserlerin ekonomik bedeli ise kişi başına 45 bin TL olarak hesaplandı.
Evrensel’den Eylem Nazlıer‘in haberine nazaran, mahpuslar, zorla çalıştırılıyor ve çalışmayı reddedenler sürgün ya da infaz yakma ile tehdit ediliyor. Özel bölümle işbirliği ismi altında yapılan protokollerle, büyük şirketler için fason üretim yapılıyor. 2023’te 85 farklı protokol kapsamında 3 bin 326 hükümlü ve tutuklu çalıştırıldı. Protokollerin toplam bedeli ise 219 milyon 231 bin 949 TL oldu.
Çalışma şartları hayli ağır ve uzun saatler süren iş günleri, iş güvenliği eksiklikleri, ve yetersiz fiyatlar mahpusları zorluyor. İnsan Hakları Derneği İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, mahpusların zorla çalıştırıldığını ve bu durumun anayasal düzenlemelere alışılmamış olduğunu belirtiyor. Mahpusların, sigorta yapılsa bile, bu sigortaların emeklilikte geçerli olmadığını vurguluyor.