Suriye’deki Dürziler, Şam’daki yeni idaresinin ‘silah bırakma’ kararını reddetti. Süveyda kentine hükümetin silahlı güçlerinin girmesine ve kendi valilerini atamasına müsaade vermedi. Dürzilerin bu isyanı daha evvel uğradıkları katliamlardan kaynaklı mı yoksa İsrail’in cesaretlendirmesi mi… Sürecin art planını okuyalım.
BİR VAKİTLER ESAD SAFINDA
Suriye, Dürzilerin merkezi… kuruluşundan beri bu ülkeye bağlı olarak yaşadılar… Ağır olarak Suriye’nin güneyindeler. İç savaştan evvel sayıları yaklaşık 700 bindi. Esad’la uygun geçindiler ve muhaliflerden olmadılar, az bir kısmı ise Esad’ın milis kuvveti olarak vazife yaptı.
SURİYE’DEKİ VARLIKLARI
En kıymetli kentleri Süveyde… Kentin yüzde 90’ı onlardan oluşuyor. İdlib’in kuzeybatısında da kimi köyler, Dürzi köyü. Suriye dışında Dürziler ise Lübnan ve İsrail’de de belli bir nüfusa sahipler. İsrail’dekiler, 1981 işgalinde Golan’ın öbür tarafında kalanlar. Bu Dürziler kendilerini evvel Yahudi sonra Arap hissediyorlar. İsrail ordusunda askerler. Tel Aviv’a bağlılıkları, Gazze savaşında Müslümanların katliamına ortak olma derecesinde.
KATLİAMA UĞRADILAR
2015 – 2018 ortası Dürziler için kabus yılları oldu. Evvel İdlib’teki Kalb Loze köyünde en az 20 Dürzi katledildi. Sonraki katliamda Golan’daki 9 Dürzi öldü, 22’si yaralandı. Fail El Nusra Cephesi’ydi. 2018’de de Süveyde’de IŞİD taarruzunda 250’nin üzerinde insan hayatını kaybetti. İsrail Dürzilerinin başkanlarından Pir Ali İsrail bu katliamlardan çabucak sonra Netanyahu’ya, “Golan’ın öbür tarafındaki kardeşlerimizi kurtar” davetinde bulundu. Parantez içi bilgi: Dürzilerin “kurtarıcısı” İsrail’in en düzgün ilgilerinin olduğu örgüt El-Nusra’ydı.
DÜRZİLER SAF DEĞİŞTİRDİ
Geliyoruz bugüne…
Esad’ın devrilmesi sırasında Dürziler saf değiştirdi… O denli ki Şam’a HTŞ’den evvel girdiler… Artık kendilerini katleden örgütlerle tıpkı saftaydılar ve daima birlikte Esad yıkılışını kutladılar.
Şam’ın düşmesinden bir gün sonra İsrail, başta Golan zirveleri olmak üzere Suriye’nin kritik noktalarını işgale başladı. Suriye’nin savunma altyapısını yok etmede kararlı olduğunu ilan etti.
NETANYAHU İLE GÖRÜŞME
12 Aralık 2024 tarihinde Netanyahu, İsrail’deki Dürzi toplumunun ruhani lideri Mawafek Tarif ile bir ortaya geldi. Görüşmeyi, İngiltere merkezli haber sitesi Jewish Press duyurdu. Sonraki gün 13 Aralık’ta, Suriye’nin Cebel el-Şeyh bölgesinde Hader köylüleri açıklama yaptı, “İsrail bizi ilhak etsin” dedi.
RUHANİ ÖNDERİN AÇIKLAMASI
Şimdi gözler yaklaşık 350 bin Dürzi’nin yaşadığı Süveyde’de… Açıklama tekrar bir Manevî liderden… Pir Hikmet el-Hicri, “Devlet kurulmadan ve anayasamız yazılmadan silahların teslim edilmesi mutlaka kabul edilemez. Bu, haklarımızın teminat altına alınması için kuraldır. Biz, insanların özgürlüklerine hürmet duyan bir devlet inşa etmek için herkesle birlikte çalışmaya kararlıyız.” dedi. Milletlerarası güçlere de Suriye’deki durumu gözlemlemesi için davette bulundu.
ŞARA’NIN ASKERLERİNİ VE VALİSİNİ REDDETTİLER
Açıklamanın yapıldığı gün, yeni Şam idaresi, Süveyde’ye HTŞ birliklerini gönderdi. Lakin, Süveyde’deki silahlı Dürzi milisleri, HTŞ güçlerini kente sokmadı. Şara’nın iktidara geçmesinin akabinde bu kente yönelik yaptığı ikinci teslim alma atağı de başarılı olmadı. Ayrıyeten Dürziler, kentin zirvesine Şam’ın belirlediği valinin geçmesini de reddettiler. Kendi belirledikleri bayan bir valiyi tayin ettiler. Valinin bayan olması ise taraflara özel bir ileti olarak değerlendirildi.
Dürziler, Suriye’nin geleceğinde kendilerini nerede görüyor? Sıkıntı sahiden azınlık hakları ve can güvenlikleri mi yoksa ABD-İsrail’in yeni Suriye projesinde yer almaya mı talipler?
‘FEDERAL SİSTEM TALEP EDEBİLİRİZ’
Bu kritik sorunun cevabını ararken “Dürzi Operasyonlar Odası Komutanı” Baha Cemal’den dün ipucu niteliğinde bir bildiri geldi.
Rudaw TV’ye konuşan Cemal, “Eğer bir akın yahut dayatma kelam konusu olursa, federal bir sistem talebinde bulunabiliriz” sözlerini kullandı.
Osman Erbil
Odatv.com