DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü’nde misyonlu akademisyenlerden oluşan 12 kişilik grup, ‘İzmir dış körfezi’ olarak tanımlanan Foça-Karaburun bölgesinde TÜBİTAK dayanaklı proje kapsamında sismik araştırma yaptı.
‘Piri Reis’ gemisiyle açılan akademisyenler, 1 hafta boyunca denizde data topladı. DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Kısmı’nda vazifeli Prof. Dr. Derman Dondurur, “Bu proje için geçtiğimiz hafta içerisinde ‘Piri Reis’ gemisiyle 12 kişilik takımla bir sismik çalışma gerçekleştirdik. Bu çalışmada yaklaşık 1000 kilometre civarında sismik data topladık. İlksel sonuçlar, hakikaten çok ilgi cazipti. ‘İzmir dış körfezi’nin sığ yapısını, fay yapılarını biraz biliyoruz lakin derin kısımlarla ilgili çok bilgimiz yoktu. Bizi şaşırtan şu oldu; oradaki etkin fay ölçüsü ve yoğunluğu sahiden çok fazla. Bu çalışmanın sonuçları, çok sayıda yeni fayın varlığını ortaya çıkardı” diye konuştu.
‘İZMİR, DEPREMSELLİK AÇISINDAN AKTİF’
İzmir ve etrafının depremsellik açısından faal bölge olduğunu belirten Prof. Dr. Dondurur, “Tarihsel süreçte İzmir ve etrafında çok sayıda yıkıcı zelzele olmuş. 1688’de İzmir’de oluşan bir sarsıntı çok önemli hasar vermiş hatta tsunami meydana gelmiş. 1739’da Foça’nın 4’te 3’ünün yıkıldığı yıkıcı bir zelzele var. Bunların üzerine Foça-Karaburun ve ‘İzmir dış körfezi’ bölgesindeki fayların haritalanması, aktivitelerinin ortaya konması için TÜBİTAK takviyeli bir proje başlattık. Denizlerde fayların haritalanması için sismik bilgi toplamanız gerekiyor. Diğer türlü fayları haritalamak mümkün değil. Topladığımız bu sismik datalardan yola çıkarak fayların uzanımını, büyüklüklerini, deniz tabanını etkileyip etkilemediklerini hasebiyle faal olup, olmadıklarını ortaya koymayı amaçladık. Elde ettiğimiz dataları, ilksel olarak süratlice bilgi süreçten geçirdik. Bilgilerin işlenmesinin çabucak akabinde bu fayların haritalanmasına geçeceğiz. Etkin fayların, etkin olmayan fayların büyüklükleri, nereye hakikat uzandıkları hakkında bilgi elde etmeye çalışacağız. Münasebetiyle İzmir metropol alanı ve etrafının afet riskine yönelik çalışmalar gerçekleştireceğiz. Proje, 2 yılda tamamlanması öngörülerek başlatılan bir proje. Proje bilgilerin toplanması, işlenmesi ve yorumlanması olmak üzere 3 farklı fazdan oluşuyor” dedi.
‘İZMİR’DEKİ FAYLAR BİRAZ DAHA KISA’
Foça merkez üssü olan 27 Şubat tarihli zelzeleye değinen Dondurur, “Çalışmayı tamamladıktan 2 gün sonra Foça açıklarında 4.1 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Büyük bir tesadüf. Bu zelzelenin oluştuğu yer, bizim çalıştığımız alanın tam olarak içine denk geliyor. Zelzelenin yeryüzünde, deniz tabanındaki iz düşümünü kesen 2 sismik çizgimiz var. Zelzelenin oluştuğu fayı sismik kesitlerimizde görebiliyoruz. Etkin bir fay. İzmir, çok önemli zelzele riski altında olan bir bölge. Bunu asla unutmamamız gerekir. Karada olduğu kadar denizlerimizde de faal faylarımız var. Karadaki fayları birebir tahlil etme talihimiz var fakat denizde bu kelam konusu olmuyor. İzmir’deki fay sistemi, Kuzey Anadolu fayı ve Doğu Anadolu fayından farklılık gösteriyor. İzmir’de daha çok çöküntü alanlarının oluşturduğu olağan faylar var. Bu faylar, biraz daha kısa. Uzunlukları Kuzey Anadolu fayı üzere yüzlerce kilometre uzanmıyor. Hasebiyle bu fayların oluşturduğu sarsıntılar, çok yıkıcı olmuyor. Genelde İzmir’de tarihî gözlemlediğiniz sarsıntılar, 6-6.5 civarında fakat her vakit risk altındayız” diye konuştu.
