İlk çağdaş Olimpiyat oyunları, Atina’da 1896 yılında gerçekleştirildi. Tertibin mimarı bir Fransız soylusu olan Baron Pierre de Coubertin sportmen olmasının yanı sıra tarihçi ve pedagog olması ile biliniyor. Çağdaş olimpiyatları, Olympia antik kentinde düzenlenen eski oyunlarla yakından ilgilendiği için yeni tertibe uygun biçimde organize eden Coubertin bu denklemi oluştururken, bir öbür teşebbüs olan Wenlock Olimpiyatları’ndan esinlendi. Wenlock Olimpiyatları 1850 yılında, İngiltere tarihinin değerli isimlerinden biri olan Lady Godiva’nın yaşadığı Much Wenlock kasabasında, halkın fiziksel-ruhsal gelişimini geliştirmek hedefiyle düzenlenmişti.
İlk çağdaş olimpiyat sonrası 4 yılda bir düzenlenen bir gelenek haline gelen oyunlar, tüm dünyanın katıldığı renkli ve bir o kadar da geliştirici bir aktiflik halini aldı.
İkinci Dünya Savaşı sırasında sekteye uğrayan karşılaşmaların ikinci mahzuru, 2020 yılında patlak veren Kovid pandemisiydi. Gecikmeli de olsa oyunlar gerçekleştirildi.
Ülkeler dağıldı, duvarlar yıkıldı, rejimler değişti… Fakat Olimpiyat ruhu muhafaza altındaydı…
EŞİTLİK UNSURUNU GÖLGEYEN GERÇEKLER
Bu yıl Paris’te düzenlenen oyunlarda tüm sportmenler madalya için uğraş verdi.
Eşitlik unsurunun vurgulanması için bu yıl birinci sefer, bayan ve erkek sportmenler ortasında yüzde 50 – 50 denklik sağlandı, lakin..
Rusya – Ukrayna ile İsrail – Gazze ortasındaki savaş hallerinin gölgesinde gerçekleşen karşılaşmalarda Rusya tekrar yasaklıyken İsrail atletlerini podyuma taşıyınca kamuoyunda tartışmalar yaşandı. Olimpiyatların eşitlikçi ve birleştirici olduğu savına aykırı olan bu durum, açılış merasiminde ülke atletlerinin olumsuz tezahüratlarla karşılanması ile kendini gösterdi.
Madalya dağılımına bakıldığında da bu ‘eşitlik’ şiyarına biraz uzakta kalan bir tablo karşımıza çıkıyor: En çok kazanan ülkeler ABD ve Çin olurken, en az kazananlar ortasında Zambiya, Slovakya, Singapur, Katar, Peru ve Mülteci Kadrosu var…
Bu noktada ortaya hem adaletsiz hem de düşündürücü bir fotoğraf çıkıyor:
Ülkelerin, eğitim ve spora yaptıkları yatırım…
Singapur, Katar üzere varlıklı ülkelerin neden sırf 1 madalya kazandığı tahminen bu açı ile değerlendirildiğinde bir mana söz edecektir.
Öte yandan ABD, Çin, Japonya ve Avustralya’yı incelediğimizde gençlere, eğitim ve spor altyapısına verilen değerin derecesini ve bunun sonucunu görebiliyoruz.
HANGİ ÜLKE KAÇ MADALYA ALDI
Rakamları ayrıntılıca inceleyecek olursak:
-ABD, toplamda 126 madalya kazandı. ABD’nin kazandığı 40 altın, 44 gümüş ve 42 bronz madalya, ülkenin olimpiyat tarihindeki muvaffakiyetini yineledi.
-Çin, ABD ile tıpkı sayıda altın madalya kazanarak sıralamada ikinci oldu. Çinli atletler, 40 altın, 27 gümüş ve 24 bronz madalya ile toplam 91 madalya elde etti.
-Japonya, toplamda 45 madalya ile sıralamada üçüncü sırada; 20’si altın, 12’si gümüş ve 13’ü bronz…
-Avustralya, 18 altın, 19 gümüş ve 16 bronz olmak üzere toplam 53 madalya ile dördüncü sırada yer aldı.
-Fransa, 16 altın, 26 gümüş ve 22 bronz madalya kazanarak, toplam 64 madalya ile beşinci sırada.
315 altın madalyadan 244’ü, 205 ülkenin katıldığı oyunlarda yalnızca 19 ülkeye gitmiş… Hiç madalya almayan 114 ülke var…
Türkiye, toplamda 8 madalya kazanarak oyunları 64. sırada tamamladı. Bu madalyaların 3’ü gümüş, 5’i bronz olarak kayıtlara geçti. Bu yıl altın madalya ile dönen atletimiz olmadı…
Fransa, oyunların açılış seromonisi için düzenlediği koreografi nedeniyle başta Hıristiyan alemi olmak üzere dünyanın pek çok yerinden reaksiyon aldı; Kapanış merasiminde halihazırda eleştirel gözle bekleyen kitlenin yanı sıra gelen mevt tehditleri nedeniyle sıkı tedbirler alınmıştı.
Tüm dünya için barış, birlik ve beraberlik imajının yinelendiği Olimpiyatlar 4 yıl sonra ABD’nin Los Angeles eyaletinde düzenlenecek.
Los Angeles 2028’de Olimpiyat Oyunları’na üçüncü sefer mesken sahipliği yapacak. Açılış merasimi 14 Temmuz 2028’de, kapanış merasimi ise 30 Temmuz’da gerçekleştirilecek.
Hollywood esintili Olimpiyatlar şimdiden merakla beklenir oldu.
Madalya tablosunun nasıl şekilleneceği ise, 4 yıl boyunca yapılacak idman ve eğitimlere nazaran şekillenecek…
Gözde S. Kadıoğlu