Enerjide doğal gaz ithalatıyla değerli ölçüde dışa bağımlı olan Türkiye, Türkiye Petrolleri Anonim İştirakinin (TPAO) yürüttüğü Sakarya Gaz Alanı Geliştirme Projesi çerçevesinde 710 milyar metreküplük Karadeniz gazının şebekeye bağlanması için gün sayıyor.
Zonguldak’ın 170 kilometre açıklarında 2020’de yapılan birinci doğal gaz keşfi ve akabinde karada 8 bin, denizde 2 binden fazla çalışanın iki yılı aşkın müddettir üç vardiya aslıyla mesai harcadığı yerli gazın kullanıma sunulması için yarın akşam, Türkiye’nin güç bölümünde bir dönüm noktası olacak. Denizin 2 bin 200 metre altındaki Deniz Tabanı Üretim Tesisi’nden boru çizgileriyle 30 saatlik seyahat ve yüzlerce test basamağından geçerek Sakarya Gaz Alanı Kara Tesisi’ne ulaşan yerli gazın devreye alınması için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da iştirakiyle Filyos Gaz Sürece Tesisi’nde “Karadeniz Gazı Devreye Alma Töreni” düzenlenecek.
Yıllık yaklaşık 60 milyar metreküp gaz ithalatı yapan Türkiye için güçte dışa bağımlılığının azalması ve ekonomik açıdan büyük katkı sunacak Karadeniz gazı, TPAO Filyos Münferit Yatırım Yeri’nde bulunan Sakarya Gaz Alanı Kara Tesisi’nde işlenecek.
Gazın içindeki mümkün su ve yabancı unsurlar burada ayrıştırılacak ve Boru Sınırları ile Petrol Taşıma AŞ’nin (BOTAŞ) standartlarına uygun hale getirilecek. Gaz ardından BOTAŞ’a ilişkin Ana Ölçüm İstasyonu’na ve akabinde ulusal gaz şebekesine aktarılacak.
Yerli gazın mayısın birinci yarısında konutlara verilmesi hedefleniyor.
Doğal gazın çıkarılması süreci fazlar halinde ilerleyecek. Faz-1 kapsamında planlanan 10 kuyunun 5’i yarınki merasimin akabinde, kalan 5 kuyu ise eylül ayı sonunda devreye alınacak.
Faz-2 üretimine 2026’da geçilmesi, faz-3’e Amasra Alanı’nın da üretime dahil edilmesiyle 2028’de geçilmesi öngörülüyor.
Günlük gaz üretimi Faz-1’de 10 milyon metreküp olacak, Faz-2’de 40 milyon metreküpe, Faz-3’te ise 60 milyon metreküp düzeylerine ulaşacak. Faz-2’de Türkiye’deki konutların tüm gereksiniminin yerli gazla karşılanması hedefleniyor.
Sakarya Gaz Alanı Geliştirme Projesi’nde Türkiye’nin deniz güç filosundan Fatih, Yavuz ve Yasal sondaj gemilerinin yanı sıra 50 kadar dayanak gemisi misyon yapıyor. Projede 40 bin data toplama noktası kullanılıyor.
Veri toplama noktalarından elde edilen bilgilerle, vanaların açılıp kapanması da dahil olmak üzere, tüm sistem Türk mühendislerce geliştirilen ve jenerasyonunun birinci örneği olan ZEKİ isimli dijital ikiz teknoloji kullanılarak uzaktan kumanda ediliyor.
“Yeni doğal gaz kontratlarına tok alıcı gözüyle yaklaşacağız”
Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) Lideri Oğuzhan Akyener, AA muhabirine, Karadeniz gazının iktisada katkılarına yönelik yaptığı değerlendirmede, günlük 10 milyon metreküp gaz üretiminin Türkiye’nin yıllık tüketiminin yüzde 5-6’sını karşılayabileceğini bunun da iktisada direkt ya da dolaylı bir çok katkısının olacağını söyledi.
Akyener, doğal gazda sabit fiyat sisteminin olmadığına ve piyasanın çok dinamik olduğuna işaret ederek, şöyle devam etti:
Doğal gaz üretiminin artışıyla birlikte ekonomik kıymetin de artacağını söz eden Akyener, “Yıllık 3,5 milyar metreküp doğal gaz ürettiğimizi varsayar ve EPİAŞ spot piyasa fiyatlarını ortalama 10 lira baz alırsak birinci faz gazın iktisada katkısı yaklaşık 35 milyar lira olur.” dedi.
Akyener, Karadeniz gazının Türkiye’ye kış aylarındaki mümkün katkılarına ait, “Kış aylarında fiyatlar arttığında gaz bulmak zorlaşıyor. Dışarıdan yüksek fiyatlarla spot doğal gaz alıyoruz. Bu sayede dışarıdan spot doğal gaz almak zorunda kalmayabiliriz.” diye konuştu.
Türkiye’nin, doğal gaz kontratlarının sona erdiği bir süreçte masaya daha güçlü oturacağına dikkati çeken Akyener, “Yeni doğal gaz kontratlarına tok alıcı gözüyle yaklaşacağız. Kontratları, mühleti doldukça yeniliyorsunuz. ‘Benim aslında doğal gazım var’ diyerek tok alıcı mantığıyla yeni kontratlarda fiyat kırdırabiliyorsunuz.” sözlerini kullandı.
Türkiye Petrolleri Anonim İştirakinin (TPAO), Ağustos 2020’de Tuna-1 kuyusunda 320 milyar metreküplük bir doğal gaz keşfi gerçekleştirdi. Ekim 2020’de Tuna-1 kuyusundaki sondaj tamamlandığında, kuyudaki rezerv ölçüsü 85 milyar metreküplük revizyonla 405 milyar metreküp olarak güncellendi.
Haziran 2021’de Amasra-1 kuyusunda 135 milyar metreküplük yeni bir rezerv keşfi gerçekleştirildi. Yeni keşiflerle Karadeniz’deki toplam doğal gaz rezervi 540 milyar metreküpe ulaştı.
Aralık 2022’de ise kelam konusu rezerv DeGolyer & MacNaughton isimli bağımsız kuruluşun yine kıymetlendirme çalışması sonucu 652 milyar metreküp olarak tekrar güncellendi ve Çaycuma-1 kuyusunda 58 milyar metreküplük yeni bir rezerv keşfi daha gerçekleştirildiği açıklandı.
Böylece Karadeniz’deki toplam rezerv ölçüsü Aralık 2022 prestijiyle 710 milyar metreküpe ulaştı.